คุณหรือแม่ของคุณกำลังก้าวเข้าสู่วัยทองหรือไม่
วันแม่ปีนี้ ขอชวนทุกคนมาทำความเข้าใจ “วัยทอง” ให้ลึกซึ้งขึ้น เพื่อดูแลและส่งมอบความห่วงใยให้กับคุณแม่ของเราอย่างถูกวิธี

วัยทองคืออะไร
วัยทอง คือ ช่วงอายุของผู้หญิงที่เกิดการเปลี่ยนแปลงของประจำเดือนหรือหมดประจำเดือนตามธรรมชาติ เนื่องจากรังไข่เริ่มหยุดผลิตและหลั่งฮอร์โมนเพศ โดยเฉพาะฮอร์โมนเอสโตรเจน และระดับฮอร์โมนที่ลดลงนี้ ยังส่งผลกระทบต่อระบบต่าง ๆ ของร่างกายและจิตใจอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
ผู้หญิงไทยมักเข้าสู่วัยหมดประจำเดือนในช่วงอายุ 49-51 ปี และอาจมีสัญญาณนำมาก่อนถึง 4-8 ปี

สัญญาณที่แม่อาจกำลังเข้าสู่วัยทอง
• ประจำเดือนเริ่มมาไม่ปกติ
• อาการร้อนวูบวาบ เหงื่อออกกลางคืน หนาวสั่น
• อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย ซึมเศร้า วิตกกังวล ความจำลดลง
• ช่องคลอดแห้ง ปัสสาวะบ่อย หรือลำบาก
• นอนไม่หลับ หลับยาก
• ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อและข้อ

แม้อาการจะดูไม่รุนแรง แต่มีบางภาวะส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของแม่ในระยะยาว หากไม่ได้รับการดูแลที่เหมาะสม
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เข้าสู่วัยทองเร็วขึ้น
• สูบบุหรี่
• ภาวะโภชนาการต่ำ
• ร่างกายผอมบาง
• การผ่าตัดมดลูก หรืออวัยวะในอุ้งเชิงกราน
• พันธุกรรม

วัยทองไม่ใช่เรื่องไกลตัว…แม้แต่ลูกสาวก็อาจเจอ
“ภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัย” เป็นอีกหนึ่งเรื่องสำคัญ ผู้หญิงที่อายุต่ำกว่า 40 ปี ก็สามารถมีอาการเหมือนเข้าสู่วัยทองได้เช่นกัน ปัจจุบันพบมากขึ้นถึง 3% โดยมีอาการรุนแรงและผลกระทบที่มากกว่าวัยทองตามธรรมชาติ
เราจะดูแลแม่อย่างไรในวัยทอง
แม้ช่วงวัยทองจะเป็นช่วงเปลี่ยนผ่าน แต่ด้วยความรัก ความเข้าใจ และการดูแลที่เหมาะสม แม่ก็สามารถใช้ชีวิตอย่างมีคุณภาพได้เหมือนเดิม

แนวทางการดูแลสุขภาพแม่ในวัยทอง
• รับประทานอาหารครบ 5 หมู่ เน้นแคลเซียม วิตามินดี และโปรตีน
• หลีกเลี่ยงโซเดียม อาหารเค็ม ชา กาแฟ
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ทั้งแบบแอโรบิค เพิ่มความแข็งแรง และยืดเหยียด
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
• หมั่นตรวจสุขภาพประจำปี และคัดกรองโรคต่าง ๆ อย่างสม่ำเสมอ
• พูดคุย ให้กำลังใจ ลดความเครียด

อาหารดี ๆ ที่ลูกสามารถเตรียมให้แม่
• แคลเซียม: ผักใบเขียว ถั่ว เต้าหู้ งาดำ ปลาเล็กปลาน้อย
• วิตามินดี: ไข่ นม ปลาทะเล
รักษาได้…ถ้าหมั่นใส่ใจ

การรักษาวัยทองหรือภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัยสามารถทำได้ โดยแพทย์อาจพิจารณาให้ฮอร์โมนเสริม เพื่อบรรเทาอาการ และช่วยให้กลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้

วันแม่ปีนี้…อย่าลืมถามว่า
“แม่เป็นยังไงบ้าง”
คำถามง่าย ๆ ที่อาจช่วยให้เราเข้าใจสิ่งที่แม่กำลังเผชิญมากยิ่งขึ้น
เพราะวัยทองไม่ใช่โรค…แต่คือ “ช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อ” ของผู้หญิงทุกคน
ลูกที่เข้าใจและพร้อมอยู่เคียงข้าง คือของขวัญล้ำค่าในช่วงเวลานี้

ขอขอบคุณข้อมูลจาก
ผศ.นพ.ณัฐพัชร์ จันทรสกา
อาจารย์ประจำภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

เรียบเรียง: นางสาวนันทพร ระบิน
ภาพ / ข่าว : งานสื่อสารองค์กร คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
#MedCMU #คณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ #แพทย์เชียงใหม่ #แพทย์มช #หมอสวนดอก #โรงพยาบาลสวนดอก #Medcmuในมือคุณ #สื่อสารองค์กรMedcmu #วันแม่แห่งชาติ 12 สิงหาคม #วัยทอง