ข่าว

Ephoron ookaewae Techakijvej & Phalaraksh, 2021
อันดับ Ephemeroptera (แมลงชีปะขาว) วงศ์ Polymitarcyidae

            แมลงชีปะขาวเป็นอีกหนึ่งกลุ่มแมลงที่บอบบาง และมับพบอาศัยอยู่ที่แหล่งน้ำที่มีคุณภาพดี สำหรับ Ephoron ookaewae
ผศ.ดร.ชิตชล ผลารักษ์ หัวหน้าภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มช. และทีมงาน ได้พบเป็นครั้งแรกในโลก โดยพบบริเวณส่วนท้ายของแม่น้ำปิง ณ อำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์ ได้ตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ว่า “Ephoron ookaewae”

โดยคำแสดงคุณลักษณะ (specific epithet) “ookaewae” นั้นได้ตั้งเพื่อเป็นเกียรติแด่ รองศาสตราจารย์ ดร. อู่แก้ว ประกอบไวทยกิจ อาจารย์รุ่นแรกของภาคชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชาด้านระบบนิเวศแหล่งน้ำ รวมถึงแมลงน้ำ ให้อาจารย์ชิตชลนั่นเอง

แมลงชีปะขาว Ephoron ookaewae จัดอยู่ในสกุล Ephoron ทั่วโลกพบทั้งหมด 14 ชนิด และประเทศไทยมีรายงานการพบแมลงชีปะขาวในสกุลนี้เพียง 1 ชนิดเท่านั้นนับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2504 ซึ่งการค้นพบในครั้งนี้ ถือเป็นการพบแมลงในสกุลนี้เป็นครั้งที่สองของประเทศไทยหลังจากที่ผ่านมาแล้วกว่า 60 ปี

โดยแมลงชีปะขาวชนิดใหม่ของโลก ที่พึ่งค้นพบนี้มีลักษณะเด่นที่แตกต่างจากชนิดอื่น คือ ตัวอ่อนมีเขี้ยวยาวคล้ายงาซึ่งมีหนามขนาดเล็ก 5 ถึง 7 แท่ง ตัวอ่อนจะใช้เขี้ยวนี้ในการขุดโพรงอาศัยอยู่บริเวณพื้นท้องน้ำที่เป็นดินแน่นปนกรวดในจุดที่น้ำไหลค่อนข้างเร็ว โดยกินตะกอนอินทรีย์ขนาดเล็กเป็นอาหาร เมื่อโตขึ้นจะพัฒนาเป็นตัวเต็มวัยพร้อมกันเป็นกลุ่มเพื่อสืบพันธุ์ ตัวเต็มวัยจะมีอายุประมาณ 1 ถึง 2 วัน

โดยแมลงชีปะขาวนั้นเป็นสิ่งมีชีวิตที่สามารถบ่งชี้คุณภาพของแหล่งน้ำในช่วงปานกลางถึงดีมากได้ การค้นพบแมลงชีปะขาวชนิดใหม่ของโลกนี้ในช่วงท้ายของแม่น้ำปิงในจังหวัดนครสวรรค์ถือเป็นการค้นพบที่ค่อนข้างเหนือความคาดหมายของนักวิจัย เนื่องจากเป็นการสำรวจในแหล่งน้ำเขตเมืองที่ผ่านเขตชุมชนแต่ก็ยังมีการค้นพบสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ แสดงถึงความหลากหลายทางชีวภาพ และยังเป็นสิ่งยืนยันถึงความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่ท้ายน้ำ ซึ่งควรได้รับการอนุรักษ์และฟื้นฟูเพื่อให้คงความหลากหลายทางชีวภาพในประเทศไทยต่อไป

   

^{ผศ.ดร.ชิตชล ผลารักษ์ หัวหน้าภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มช.
นักวิจัย}